Kadłubek nie uznawał podziału Polski w 1138 za początek rozbicia dzielnicowego. Przeciwnie, stworzył obraz jednolitej monarchii ze stolicą w Krakowie. Długosz korzystając z jego kroniki, podążał za jego wykładem o dziejach Polski w drugiej połowie XII w. W ten sposób kolejni seniorzy nie różnili się niczym od wcześniejszych polskich monarchów. Długosz opatrzył jednak swoje wywody komentarzem pisanym z perspektywy rozkładu władzy centralnej, do którego doszło w XIII w. Referat ma na celu pogłębienie powyższych obserwacji i interpretację sprzeczności wpisanej w Roczniki Długosza.
Referat jest drobnym głosem w dyskusji nad funkcjonowaniem ustroju zaprojektowanego przez tzw. testament Bolesława Krzywoustego w kilkadziesiąt lat po śmierci tego księcia. Z jednej strony przedstawię argumenty za udziałem młodszych braci we władzy (np. formuły datacyjne dokumentów, denary Bolesława Kędzierzawego z ucztującymi braćmi). Z drugiej wskażę na przejawy silnej władzy seniora i jego przewagi nad juniorami (sprawowanie sądów w dzielnicach juniorów, tympanon Jaksy itp.).