dr hab. Wojciech Świeboda
Uniwersytet Jagielloński

Biblioteka Jagiellońska

VIII KONGRES MEDIEWISTÓW POLSKICH - GNIEZNO 2025

Lista referatów
16. Ambona i władza
'Sermones generales' w procesach 'in causa fidei' w średniowiecznej Polsce
W procedurze postępowania sądowego w sprawach dotyczących czystości wiary ogromnie ważną rolę odgrywało kazanie, które uważane było za skuteczne narzędzie walki z herezją. Wygłoszenie publicznego kazania stanowiło pierwszy etap podjęcia czynności inkwizycyjnych. Proces kończył się również uroczystym kazaniem, nazywanym sermo generalis, bezpośrednio po którym miało nastąpić odczytanie wyroku i abiuracja oskarżonego lub oddanie skazanego władzom świeckim. Były one głoszone w kościołach parafialnych lub w kościołach katedralnych w zależności od rangi sprawy. Ich autorami nie zawsze byli inkwizytorzy prowadzący postępowanie, niemniej były to osoby dobrze zaznajomione ze sprawą. Sermo generalis rozpoczynało się od podkreślenia autorytetu Kościoła, po którym następowała polemika ze wszystkimi błędnymi poglądami oskarżonego. Z terenu metropolii gnieźnieńskiej znanych jest zaledwie kilka takich kazań, ponieważ nie były one rejestrowane w protokołach inkwizycyjnych.

Organizatorzy