„Jarzmo” czy „opieka”? Obraz władców Bizancjum w źródłach bułgarskich XI-XII w.
Cesarz Bazyli II, nie stroniąc od aktów brutalności, sfinalizował podbój Bułgarii w 1018 r., co jest przedmiotem opisu szeregu dziejopisów bizantyńskich (np. Jan Skylitzes, Jan Zonaras). Kontrastuje to z przekazem zachowanych bułgarskich prac historyczno-literackich. Anonimowi autorzy „Kroniki apokryficznej”, niektórych interpolacji do apokryfów proroków Izajasza i Daniela) idealizują panowanie cesarzy bizantyńskich, utożsamiając ich rządy z rodzimą tradycją polityczną. Takie poglądy mogły wynikać z racji powiązań rodzimej dynastii Komitopulów z arystokracją bizantyńską, co eksponowały mariaże z cesarskimi rodami Diogenesów, Dukasów czy Komnenów. Autokefaliczna struktura kościelna sprzyjała również zachowaniu dziedzictwa kulturowego podbitej Bułgarii, zwłaszcza rozwojowi rodzimych struktur monastycznych.
