Do rangi paradygmatu w historiografii okresu rozbicia dzielnicowego urasta problem tzw. tendencji zjedoczeniowych, usilnie poszkiwanych przez badaczy już przed połową XIII w, które narastać miały proporcjonalnie wraz z upływem stulecia i kulminować w pierwszych dekadach XIV w. w postaci monarchii ostatnich Piastów kujawskich. Proces ten wydaje się być przedstawiany jako w istocie jednokierunkowy i zdeterminowany obiektywnymi tendencjami dziejowymi. I tak pierwszym etapem maila być tzw. monarchia Henryków śląskich i ich rzekome plany koronacyjne, wytworzenie się pod piórem dominikanina Wincentego dojrzalej "ideologii zjednoczeniowej, silnie inspirującej od samego początku Piastów do realizacji konkretnych programów politycznych kolejnych władców . Zjednoczenie i uzyskanie korony królewskiej traktuje się w tej koncepcji zazwyczaj synonimicznie, choć już pierwsza piastowska Koronacja w XIII w. jaskrawo o tym przeczy. Celem referatu jest krytyczna rewizja utrwalonych w historiografii.

Jednym z najbardziej kontrowersyjnych momentów w dziejach wczesnych relacji państwa Piastów z papiestwem jest poddanie biskupstw gnieźnieńskiej prowincji kościelnej arcybiskupstwu magdeburskiemu przez Innocentego II w 1133 r. Fakt ten interpretowany jest zwykle jako element ekspansji politycznej i kościelnej Rzeszy, zaś szczególnie dużo hipotez narosło wokół zawartej w przywileju papieskim listy biskupstw. Osobną kwestią jest geneza tzw. bulli gnieźnieńskiej z 1136, tradycyjnie i powszechnie uznawanej za reakcja na roszczenia Magdeburga. Celem referatu jest krytyczna rewizja poglądów na temat funkcji i pragmatyki przywilejów Innocentego II z lat 1133 i 1136, z większym niż dotąd uwzględnieniem nowszych studiów nad pogregoriańskim papiestwem, dyplomatyką papieską oraz staranniejszym niż dotąd rozpoznaniem pryncypiow kultury politycznej i uwarunkowań mentalności epoki.