Tytułowe cytaty oddają ducha działań podejmowanych w tej części Prus Wschodnich, która w 1945 r. weszła w skład powojennej Polski. Podkreślane związki z polskością doskonale uzupełniały pulę argumentów, wśród których wiodące było „zadośćuczynienie sprawiedliwym pretensjom Polski”. Jednocześnie pejzaż kulturowy tych ziem nie pozwalał łatwo dostrzegać owej „wybitnie polskiej patyny”, co było wyzwaniem dla administracji państwowej i samorządowej, a przedstawicieli nauki stawiało w obliczu nowych zadań. Archeologia nie dysponowała tam tak dobrymi narzędziami, jak na ziemiach zachodnich, gdzie sięgające wczesnego średniowiecza słowiańskie korzenie mocno wspierały argumentację typu „myśmy tu nie przyszli, myśmy tu wrócili”. W przypadku ziem pruskich główną trudność sprawiał bałtyjski charakter autochtonicznych społeczności, których od domeny piastowskiej więcej dzieliło, aniżeli je z nią łączyło. Pomimo tego, podjęte działania stały się podwaliną tzw. polskiej szkoły archeologii archiwalnej.