dr Bartłomiej Gruszka
Instytut Archeologii i Etnologii PAN

Ośrodek Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich, Szczecin

VIII KONGRES MEDIEWISTÓW POLSKICH - GNIEZNO 2025

Lista referatów
Grody w IX-XI wieku jako lokalne ośrodki handlowe i religijne. Wybrane przykłady z obszaru Środkowego Nadodrza
W 2. połowie VIII wieku na obszarze Środkowego Nadodrza pojawia się nowy typ osiedli – grody. Pierwsze otoczone wałem osady zajmują niewielką przestrzeń. Również same obwarowania nie są okazałe. Na podstawie dotychczasowych badań można przypuszczać, że te najstarsze ośrodki powstawały w miejscach szczególnych dla lokalnych społeczności. Czynnikiem, który mógł decydować o otoczeniu wałem pewnej przestrzeni mogła być rola danego miejsca usankcjonowana tradycją sakralną. Grody powstawały także jako centra handlowo-gospodarcze, pełniły też funkcje militarne strzegąc np. brodów czy szlaków lądowych. Wiek IX, a zwłaszcza X jest okresem szczególnie intensywnego rozwoju sieci osadniczej na Środkowym Nadodrzu. Grody pełniły funkcję miejsc centralnych małych społeczności, co jest doskonale widoczne, gdy spojrzymy na mapy osadnictwa z tego okresu. Pod koniec X wieku, na skutek ekspansji państwa Piastów wiele grodów wraz z osadami upada. Tylko kilka z nich nadal będzie pełnić swoją dawną rolę.

Organizatorzy