Uderzającą cechą architektury Krakowa w okresie ok. 1300 – ok. 1550 jest daleko idące wzajemne podobieństwo czterech wielkich kościołów bazylikowych z wydłużonymi chórami oraz szeregu sakralnych i świeckich budowli o fasadach licowanych ciosami wapienia z dekoracją maswerkową; z pejzażu miasta zniknęły natomiast równie ujednolicone mniejsze kościoły o dwunawowych korpusach oraz (prócz kościoła Mariackiego) wysokie hełmy z wieńcami małych igliczek. Wydaje się, że upatrywanie w każdej z tych grup dzieła jednego warsztatu jest niemożliwe do utrzymana, a podobieństwo form wynikało z oczekiwań fundatorów – jego przyczyny trzeba więc szukać raczej w zjawiskach społecznych niż czysto artystycznych. Proponowany referat będzie stanowił więc próbę ukazania na tle porównawczym wspomnianych prestiżowych budowli jako manifestacji tożsamości różnych grup interesu i warstw społecznych, niekiedy przybierającej postać swego rodzaju rozgrywki między władz zwierzchnią, biskupią oraz komuną miejską.