Tematem wystąpienia będzie próba zarysowania obrazu pruskich peryferii na podstawie danych z cmentarzyska w dawnym Zohpen, Kr. Wehlau (Prusy Wschodnie). W 1928 r. przebadano tam nieco ponad pięćset grobów. Dzięki materiałom archiwalnym możemy w pewnym stopniu zrekonstruować pozyskane wtedy dane. Wynika z nich, że cmentarz był użytkowany przez niewielką społeczność w okresie od ok. V do przełomu XIII i XIV w. Omówiona zostanie młodsza faza użytkowania stanowiska. Rozpoczyna się ona wraz z wyraźną zmianą w obyczajach pogrzebowych i strukturze wyposażenia, jaka miała miejsce u progu wczesnego średniowiecza (IX/X w.), jej schyłek wyznaczają zaś groby szkieletowe pierwszych poddanych Zakonu Krzyżackiego. Analiza zachowanych informacji daje możliwość przyjrzenia się zróżnicowaniu społecznemu tej niewielkiej grupy, mieszkającej w oddaleniu od dużych i bogatych ośrodków. Wynika z niej, że życie na prowincji wyglądało zgoła inaczej niż w pobliżu centralnych miejsc regionu.