Pod koniec okresu plemiennego, do poł. X w. okolice Sandomierza stanowiące północno-zachodnią rubież obszaru pomiędzy Wisłą a wschodnią granicą Gór Świętokrzyskich, funkcjonowały poza zasięgiem zainteresowania formujących się struktur wczesnopaństwowych w Wielkopolsce, na Rusi, czy w południowej Małopolsce. Sytuacja ta ulega radykalnej zmianie na przełomie X i XI w., kiedy tereny te stają się ważną częścią zakresu terytorialnego monarchii wczesnopiastowskiej, pozwalając na strategiczną kontrolę kierunków ekspansji politycznej i gospodarczej: pomiędzy Wielkopolską a Ziemią Krakowską, wybrzeżem Bałtyku a południem, Europą łacińską a Rusią. Sandomierz urasta wówczas do rangi jednego z głównych ośrodków państwa – sedes regni principales, umożliwiającego ekspansję ku wschodowi i południu. W XI-XII w. stanowi kolejno: ośrodek prowincji wczesnopiastowskiej, w XII w. ośrodek kasztelanii i siedzibę jednego z archidiakonatów diecezji krakowskiej, a w XII-XIII w. stolicę księstwa dzielnicowego.

Choć tabula, czyli gry tablicowe były w średniowieczu niezwykle popularne, to rola kobiety w ówczesnym społeczeństwie jest analizowana z tej perspektywy sporadycznie. Dla dawnych elit gry to nie tylko forma rozrywki ale przede wszystkim manifestacja swojej pozycji oraz pole wdrażania różnych programów ideowych i edukacyjnych. Szczególne znaczenie posiadały szachy, w których różnorodny zakres użytkowanych bierek bywał tematem traktatów moralizatorskich i dzieł literackich. Powstały one jako instruktaż działań wojennych, gdzie figury odzwierciedlały struktury wojska hinduskiego - nie było w nich miejsca dla kobiety. Królowa wkracza na szachownicę po dotarciu gry do Europy i jest modyfikacją, która dokonała się tylko w strefie zachodniej kontynentu (Europa wschodnia do dziś posługuje się ściśle wojskową terminologią). W królowej szachowej i jej łacińskiej ewolucji zawarła się przemiana „cichej towarzyszki” w „szaloną kobietę”, a tym samym dokonał się nowożytny przełom w regułach gry.