Do rangi paradygmatu w historiografii okresu rozbicia dzielnicowego urasta problem tzw. tendencji zjedoczeniowych, usilnie poszkiwanych przez badaczy już przed połową XIII w, które narastać miały proporcjonalnie wraz z upływem stulecia i kulminować w pierwszych dekadach XIV w. w postaci monarchii ostatnich Piastów kujawskich. Proces ten wydaje się być przedstawiany jako w istocie jednokierunkowy i zdeterminowany obiektywnymi tendencjami dziejowymi. I tak pierwszym etapem maila być tzw. monarchia Henryków śląskich i ich rzekome plany koronacyjne, wytworzenie się pod piórem dominikanina Wincentego dojrzalej "ideologii zjednoczeniowej, silnie inspirującej od samego początku Piastów do realizacji konkretnych programów politycznych kolejnych władców . Zjednoczenie i uzyskanie korony królewskiej traktuje się w tej koncepcji zazwyczaj synonimicznie, choć już pierwsza piastowska Koronacja w XIII w. jaskrawo o tym przeczy. Celem referatu jest krytyczna rewizja utrwalonych w historiografii.