Referat analizuje zmiany w sposobie przedstawiania panowania dwóch pierwszych historycznych władców Polski - Mieszka I i Bolesława Chrobrego - w polskich podręcznikach historycznych XIX i XX wieków. Analiza uwzględnia wpływ zmieniających się uwarunkowań politycznych oraz wyników badań historycznych na zmiany w treści podręczników, zachodzące wraz z upływem czasu. Istnienie w XIX i początkach XX wieku odmiennych możliwości edukacyjnych i odmiennej strategii działania instytucjonalnej cenzury państw zaborczych. Likwidację formalnej cenzury zaborczej po I wojnie światowej. Jędrzejowiczowską reformę oświatową ze schyłkowego okresu II Rzeczpospolitej. Zmiany wynikające w tym zakresie z przejęcia przez komunistów pełnej kontroli nad systemem edukacyjnym i rynkiem wydawniczym począwszy od 1948 roku (po zakończeniu okresu przejściowego z lat 1945-1947) i wpływ doświadczeń wojennych. Efekt likwidacji cenzury instytucjonalnej i pluralizacji rynku wydawniczego po 1990 roku.