mgr Jagoda Łucko
Uniwersytet Jagielloński
VIII KONGRES MEDIEWISTÓW POLSKICH - GNIEZNO 2025

Lista referatów
Czy stauroteka lednicka należała do kobiety? Przyczynek do nowej interpretacji funkcji relikwiarza.

Wyróżniającą staurotekę lednicką cechą jest zastosowanie gagatu – kamienia półszlachetnego, w średniowieczu łączonego z właściwościami magicznymi i leczniczymi. Referat stanowi propozycję nowej interpretacji funkcji i charakteru stauroteki lednickiej, w oparciu o odczytanie możliwych treści, wyrażonych użyciem gagatu. Silne związki ze sferą kobiecą, zarówno wykorzystanego kamienia, jak i relikwii Drzewa Krzyża Świętego, pozwala powiązać relikwiarz z postacią kobiecą z rodziny panującej. Szczególne właściwości elektrostatyczne gagatu, jak również skromne, wykonanie i niewielkie rozmiary stauroteki oraz brak wykorzystania propagandowego wskazują na przedmiot prywatnej dewocji, a nie dar dyplomatyczny. Zreferowana historia symboliki gagatu ma również na celu wykazać jak dużą rolę we współczesnych badaniach nad odczytaniem treści wyrażanych przez użycie kamieni szlachetnych może odgrywać przekazywana od starożytności tradycja magiczna i alchemiczna.