dr Agnieszka Stempin

Sekcja 11.: Kobiety i władza w średniowieczu i wczesnej nowożytności (Europa Środkowa)

Choć tabula, czyli gry tablicowe były w średniowieczu niezwykle popularne, to rola kobiety w ówczesnym społeczeństwie jest analizowana z tej perspektywy sporadycznie. Dla dawnych elit gry to nie tylko forma rozrywki ale przede wszystkim manifestacja swojej pozycji oraz pole wdrażania różnych programów ideowych i edukacyjnych. Szczególne znaczenie posiadały szachy, w których różnorodny zakres użytkowanych bierek bywał tematem traktatów moralizatorskich i dzieł literackich. Powstały one jako instruktaż działań wojennych, gdzie figury odzwierciedlały struktury wojska hinduskiego - nie było w nich miejsca dla kobiety. Królowa wkracza na szachownicę po dotarciu gry do Europy i jest modyfikacją, która dokonała się tylko w strefie zachodniej kontynentu (Europa wschodnia do dziś posługuje się ściśle wojskową terminologią). W królowej szachowej i jej łacińskiej ewolucji zawarła się przemiana „cichej towarzyszki” w „szaloną kobietę”, a tym samym dokonał się nowożytny przełom w regułach gry.