Dzieła historyczne znane średniowiecznym Słowianom, zawierały uogólniony obraz herezji, w którym istotne miejsce zajmowali pierwsi herezjarchowie: Szymon Mag czy Ariusz. Obraz heretyków obecny w tego rodzaju literaturze zostanie przedstawiony na przykładzie Kroniki Jerzego Mnicha. Kontrastuje on nieco z obrazem, którego uczeni doszukują się w literaturze polemicznej, widząc w dziełach takich jak np. Kazanie Kosmy Prezbitera czy Arsenał dogmatyczny Eutymiusza Zigabenosa zestaw narzędzi do zwalczania herezji stanowiących bieżące wyzwanie dla Kościoła. W wystąpieniu pokazane zostaną przypadki użycia literatury historycznej w propagowaniu prawej wiary przez kaznodziejów oraz wspólne punkty „historycznego” i „teologicznego” obrazu herezji.