Wystąpienia

Dlaczego naukowe antologie źródeł pisanych do przedchrześcijańskiej religii Słowian są tak różnorodne
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

W oczywistym nawiązaniu do znanych prac Leszka Moszyńskiego i Dariusza Sikorskiego, referent pragnie włączyć się do dyskusji nad rolą warsztatu historyka w badaniach nie tylko nad przedchrześcijańską religią (religiami?) dawnych Słowian sensu stricto, ale także nad ich kulturą duchową w możliwie najszerszym aspekcie. Bodźcem do refleksji są trzy duże antologie, jakie ukazały się w ostatnim czasie, a które zebrały – mniej lub bardziej rzetelnie – ogromny choć niepełny materiał źródłowy. Oczywiste są zalety antologii jako narzędzi upowszechniających dostęp do wielojęzycznych świadectw i porządkujących je, ale o wiele mniej uświadamiane są ich wady i zagrożenia, zwłaszcza wśród badaczy niebędących historykami.  Nie chodzi tu wyłącznie o zakładaną niekiedy mylnie kompletność antologii i niebezpieczną tendencję do petryfikacji bazy źródłowej. Zastrzeżenia mogą budzić również dobór edycji, jakość przekładu, zakres informacji o źródle, czy nawet domniemany związek danego świadectwa ze Słowianami.  Rzecz jasna, nie zawsze jest to winą wydawców. Sama forma antologii w nieunikniony sposób wyrywa fragmenty źródeł z ich kontekstu. Ponadto nie każde ze świadectw doczekało się osobnej analizy, która powinna stanowić warunek dalszego wykorzystania go w badaniach. Referent proponuje krytyczną refleksję nad tym,  w jaki sposób kształt i zawartość antologii wpływa na badania nad dawną kulturą duchową Słowian.

2025-09-19 13:30-14:00, MPPP, MPPP6